Ruch i zbilansowana, zdrowa dieta o fundamenty walki o szczupłą sylwetkę. Aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na profil lipidowy diabetyka, zwiększa stężenie „dobrego” cholesterolu oraz zmniejsza stężenie „złego”.
Wśród głównych korzyści z aktywności fizycznej u osób chorujących na cukrzycę wymienić można:
- pomoc w utrzymaniu stałego stężenia glukozy we krwi
- zwiększenie podatności komórek organizmu na działanie insuliny (zmniejszenie insulinooporności)
- obniżenia ciśnienia tętniczego krwi
- redukcję ryzyka późnych powikłań naczyniowych (zawału serca czy udaru mózgu)
- umożliwienie zmniejszenia dawek leków doustnych
- zwiększenia odporności organizmu
- opóźnienie lub zapobieganie rozwojowy powikłań cukrzycy
- ogólną poprawę samopoczucia psychicznego i fizycznego
Aktywność fizyczna jako element leczenia w cukrzycy typu 2.
Istotnym elementem leczenia cukrzycy typu 2, której często towarzyszy nadwaga lub otyłość, jest zmniejszenie poziomu tkanki tłuszczowej i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Tego typu leczenie niefarmakologiczne, polegające na połączeniu aktywności fizycznej z odpowiednią dietą, wprowadza się, gdy stężenie glukozy nie jest na tyle wysokie, że konieczne jest podawanie insuliny lub farmakoterapia. Wysiłek fizyczny zalecany jest również w zaawansowanej cukrzycy typu 2, której leczenie opiera się na przyjmowaniu leków.
Najlepszy rodzaj aktywności fizycznej dla osób chorujących na cukrzycę
Najlepszy wybór to ćwiczenia oparte na modelu tlenowym - aerobowe (cardio) o umiarkowanej intensywności: „rytmiczne, powtarzalne i ciągłe ruchy tej samej dużej grupy mięśni przez co najmniej 10 minut.”[1] Przy takim wysiłku ruch powodowany jest przez pracę mięśni, a glukoza spalana jest przy udziale tlenu. Prowadzi to do obniżenia poziomu glukozy we krwi, a po zakończonych ćwiczeniach nawet do kilkunastu godzin organizm jest wrażliwszy na insulinę. Aktywnością fizyczną, jaką najczęściej powinny wybierać osoby chorujące na cukrzycę typu 2, jest „nordic walking”. Zalecana jest ona dla osób otyłych w różnym wieku, także osób starszych. Wśród bezpiecznych aktywności wymienić można również spacer, szybki marsz lub umiarkowany bieg lub taniec. Można także wybrać się na rowerową wycieczkę, pływalnię, skorzystać z aerobicu wodnego, zagrać w koszykówkę lub siatkówkę. Ruszać się najlepiej każdego dnia, minimum 5 razy w tygodniu, dbając o odpowiednią intensywność ćwiczeń, która nie powinna prowadzić do zadyszki. Unikać należy treningów o wysokiej intensywności, interwałowych typu „tabata”.
Trening oporowy, oparty na wysiłku beztlenowym, taki jak podnoszenie ciężarów, może być uprawiany wyłącznie przez osoby z prawidłowo wyrównaną cukrzycą. Brak przeciwskazań do tego rodzaju aktywności musi być potwierdzony przez lekarza, ponieważ są to ćwiczenia powodujące wzrost glikemii oraz wyższe stężenie glukozy po zakończonym wysiłku.
Aktywność fizyczna powinna być zawsze skonsultowana z lekarzem oraz dobrana indywidualnie, w zależności od stanu zdrowia, wydolności organizmu oraz typu cukrzycy. Trzeba także pamiętać o predyspozycjach oraz upodobaniach, dzięki którym ćwiczenia sprawiają przyjemność oraz motywują do regularności.
Jak ćwiczeń unikać przy powikłaniach cukrzycy?
Diabetycy cierpiący na zaburzenia czucia w stopach nie powinni biegać. Dla osób z retinopatią cukrzycową nie zaleca się ćwiczeń z podskokami, wymagających natężania mięśni, wykonywanych w skłonie oraz z wstrzymywaniem oddechu. Pewnych rodzajów aktywności należy unikać nawet przy niewielkich powikłaniach, dlatego przed ich rozpoczęciem powinno się poradzić lekarza.
[1] Prof. Dr hab. Med. Józef Drzewoski, Podręczny leksykon diabetologiczny, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2010, str. 223.
Piśmiennictwo:
- Dr hab. Med. Józef Drzewoski, Podręczny leksykon diabetologiczny, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2010
- Magdalena Zegan, Ewa Michota-Katulska, Małgorzata Lewandowska, Iwona Boniecka, Rola podejmowanej aktywności fizycznej w profilaktyce oraz wspomaganiu leczenia otyłości oraz cukrzycy typu 2, Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Medycyna Rodzinna 4/2017, s. 273-278
- Zespół Diabetologia Praktyczna, Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. „Diabetologia Praktyczna”
